Ένα από τα πιο περιζήτητα όργανα, που από αρχαιοτάτων χρόνων χρησιμοποιούνταν σε πάρα πολλά παιγνίδια, ήταν η μπάλα, το τόπι. Το σχήμα του οργάνου αυτού, οι πολυποίκιλοι ελιγμοί που μπορεί κάποιος να κάνει, σε συνδυασμό με την απαραίτητη πνευματική ευστροφία, αλλά και ο βαθμός δυσκολίας των όποιων ασκήσεων -γυμνασμάτων που μπορεί κάποιος με το όργανο αυτό να κάνει, καθιστούσαν ανέκαθεν το όργανο αυτό εξαιρετικά δελεαστικό ως εργαλείο παιγνιδιού. Η ευχρηστία του οργάνου αυτού, η δυνατότητα χρήσης του με χέρια, πόδια, κεφάλι, αλλά και σε συνδυασμό της χρήσης του με άλλα αντικείμενα, μπαστούνια, ρακέτες κα. κατέστησαν το όργανο αυτό κυρίαρχο στο χώρο των παιγνιδιών. Το μέγεθος του επίσης ποικίλο, ανάλογο των περιστάσεων.

Η πρώτη ύλη κατασκευής της μπάλας εποίκιλε, με κυρίαρχα υλικά το δέρμα ζώων και το πανί. Δέρματα σφαγμένων ζώων επεξεργάζονταν και συρράπτονταν με τέτοιο τρόπο, ώστε να σχηματίζουν μία σφαίρα. Η σφαίρα αυτή γεμίζονταν με άχυρα ή διάφορα ξερά, λεπτά και ελαφριά χόρτα.

Αργότερα, όταν ανακαλύφθηκε το καουτσούκ, στη δερμάτινη αυτή σφαίρα αντί για άχυρα προσθέτονταν μια φουσκωμένη σφαιρική σαμπρέλα. Η νέα μπάλα ήταν πιο ελαφριά, πιο σφαιρική, είχε μεγάλη ελαστικότητα και προσέφερε νέα δεδομένα στο παιγνίδι.

Με το πέρασμα των ετών η τεχνολογική εξέλιξη και η ανακάλυψη νέων υλικών, αφήρεσε τη σαμπρέλα από τις μπάλες και προσέδωσε στη μπάλα νέα χαρακτηριστικά καθιστώντας την περισσότερο ελαστική, εύχρηστη και ελαφρύτερη. Έτσι φθάσαμε σιγά - σιγά και στα μπαλόνια, στα οποία χρησιμοποιούνται πολύ ελαφριά υλικά, αλλά και ειδικά αέρια, ελαφρότερα του ατμοσφαιρικού αέρα, προσδίδοντας και προσθέτοντας νέα επίσης δεδομένα και χαρακτηριστικά στο χώρο των παιγνιδιών με μπάλα.

Ένα άλλο τμήμα του σώματος του σφαγμένου ζώου που ως περιττό πετούσαν οι εκδορείς και τα παιδιά περιμάζευαν, ήταν η ουροδόχος κύστη. Η κύστη αυτή, μπορούσε να αργαστεί(*) και έτσι επεξεργασμένη, φουσκώνονταν και προσδένονταν στο ακροφύσιο παίρνοντας έτσι σχήμα σφαιρικό. Ήταν μια πολύ καλή μπάλα, αλλά μικρής αντοχής αφού ένα αγκάθι ή μια πέτρα κοφτερή την αχρήστευε.

αργάζονταν η κύστη:  Η κύστη χτυπιόταν ελαφρά σε μια πλάκα και αποκτούσε έτσι μεγαλύτερη ελαστικότητα αλλά και μεγαλύτερο όγκο.

Η δυνατότητα αγοράς μπάλας τα χρόνια εκείνα, ήταν εξαιρετικά περιορισμένη. Η διάθεση των παιδιών για παιγνίδι, πολύ μεγάλη. Η ευρηματικότητα και η εφευρετικότητα αστείρευτη. Μη έχοντας τα παιδιά τη δυνατότητα αγοράς μπάλας, κατέφευγαν σε διάφορα εφευρήματα. Κατασκεύαζαν τόπι από κουρελόπανα κατάλληλα συραμμένα και στην εσχάτη των περιπτώσεων και γιά ορισμένα παιγνίδια, χρησιμοποιούνταν και οι στιμένες λεμονόκουπες.

Με το πέρασμα των ετών τα παιγνίδια με τόπι, εξελίχθηκαν τόσο πολύ και σε τέτοιο μάλιστα βαθμό, ώστε πολλά εξ' αυτών να γίνουν αθλήματα παγκοσμίου ενδιαφέροντος, με παγκόσμιες ομοσπονδίες ελέγχου των κανονισμών διεξαγωγής των και οργάνωσης των διαφόρων αθλητικών εκδηλώσεων, με κορυφαία εκδήλωση αυτή των Ολυμπιακών Αγώνων.

Μερικά τέτοια παιγνίδια που εξελίχθηκαν σε αθλήματα παγκοσμίου εμβέλειας είναι το ποδόσφαιρο, η καλαθόσφαιρα - μπάσκετ, η πετόσφαιρα - βόλεϋ, το τένις κα. Αυτά τα παιγνίδια - αθλήματα δεν αποτελούν αντικείμενο μελέτης του παρόντος πονήματος αφού πέραν των άλλων όλα αυτά τα παιγνίδια είναι πλέον επαγγελματικά και εμείς εδώ δεν θα ασχοληθούμε ούτε με τα επαγγέλματα, αλλά ούτε και με τα παιγνίδια πως έχουν ως στόχο το χρηματικό όφελος, αλλά με παιγνίδια που έχουν στόχο μόνο την ψυχική ευχαρίστηση. 

περισσότερα περί παιγνιδιών
στο βιβλίο - Λεύκωμα του Γιώργου Σαγώνα
- ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΠΑΙΓΝΙΔΙΑ -